สมเด็จพระไชยราชาธิราช พระมหากษัตริย์แห่งอยุธยา ลำดับที่ 13 พระองค์ทรงเป็นกษัตริย์นักรบ ทรงมีสติปัญญาและความสามารถด้านการรบ โดยในรัขสมัยของพระองค์มีการทำศึกอย่างต่อเนื่อง ในปี พ.ศ. 2077 ขณะพระชนมายุราว 35 พรรษา ได้ปราบดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์โดยการสำเร็จโทษสมเด็จพระรัษฎาธิราช
การศึกสำคัญในยุคนี้
- ในปี พ.ศ. 2081 เกิดสงครามกับหงสาวดีที่เมืองเชียงกราน และ ฝ่ายอยุธยาเป็นฝ่ายชนะฝ่ายหงสาวดีสามารถยึดเมืองเชียงกรานกลับมาได้
- ในปี พ.ศ. 2088 สงครามกับล้านนาที่เมืองเชียงใหม่ และ เมืองลำพูน โดย มหาเทวีจิรประภา ยอมเจรจากหย่าศึก
พระราชกรณียกิจสำคัญในยุคนี้ ในปี พ.ศ. 2065 ขุดคลองลัดบางกอก โดยเริ่มจากปากคลองบางกอกน้อย ไปทะลุ ปากคลองบางกอกใหญ่
